SejarahSiri F1 berasaskan lumba kereta Grand Prix Eropah pada tahun 1920-an
dan 1930-an. "Formula" tersebut ialah satu set peraturan yang perlu
dipatuhi kesemua peserta. F1 merupakan formula baru yang dipersetujui
setelah Perang Dunia Kedua pada tahun 1946,
iaitu tahun ketika perlumbaan bukan kejohanan dilangsungkan. Sebilangan
pertubuhan perlumbaan Grand Prix telah merangka peraturan bagi satu
Kejohanan Dunia sebelum perang, namun akibat penggantungan acara lumba
ketika perang, Kejohanan Pelumba Dunia tidak dirasmikan sehingga 1947.
Perlumbaan kejohanan dunia pertama diadakan di Silverstone, United Kingdom pada tahun 1950. Satu kejohanan bagi pembina kereta menyusul pada 1958. Kejohanan negara wujud di Afrika Selatan
dan UK pada 1960-an dan 1970-an. Perlumbaan F1 bukan kejohanan
dilangungkan selama beberapa tahun, namun oleh sebab kos penganjuran
yang makin tinggi, perlumbaan sedemikian yang terakhir diadakan pada 1983.
Gelaran sukan ini, Formula Satu, menandakan bahawa sukan ini
dihendakkan menjadi formula perlumbaan yang paling canggih dan
kompetitif.
[sunting] Kembalinya perlumbaan (1950–1958)Juan Manuel Fangio memandu Alfa Romeo 159 ini utnuk merangkul kejuaraan pada tahun 1951.
Stirling Moss di Nürburgring pada tahun 1961.
Kejohanan Dunia F1 pertama dijuarai oleh Giuseppe Farina dari Itali dengan kereta Alfa Romeonya pada tahun 1950, dengan menang tipis atas rakan sepasukannya dari Argentina Juan Manuel Fangio. Namun begitu, Fangio merangkul gelaran juara pada musim-musim 1951, 1954, 1955, 1956 dan 1957, manakala Alberto Ascari dari pasukan Ferrari memenangi kejohanan pada thaun 1952 dan 1953. Meskipun Stirling Moss
dari UK mampu bertanding dengan kerap, beliau tidak pernah mampu
menjuarai Kejohanan Dunia, maka kini banyak dianggap sebagai pemandu
terhebat yang tidak pernah merangkul gelaran itu. Sementara itu, Fangio
dikenang kerana mendominasi dekad pertama F1 maka sekian lama dipandang
sebagai "grand master" F1.
Zaman ini didominasi oleh pasukan-pasukan yang dikendali oleh pembuat kereta jalanan - Alfa Romeo, Ferrari, Mercedes Benz dan Maserati
- keempat-empatnya pernah bertanding sebelum tercetusnya perang.
Musim-musim terawal menyaksikan penggunaan kereta yang dibangunkan
sebelum zaman perang seperti Alfa Romeo 158.
Kereta-kereta ini berenjin di bahagian hadapan, dengan tayar berjejak
nipis dan enjin meruap 1.5 liter atau enjin beraspirasi biasa 4.5
liter. Kejohanan dunia 1952 dan 1953 diadili meenurut peraturan Formula Dua,
lalu menyaksikan kereta yang lebih kecil dan kurang kuasanya, atas
sebab kebimbangan mengenai bilangan kereta Formula Satu yang ada.
Apabila Formula Satu yang baru, demgan enjin-enjin yang terhad kepada
2.5 liter, dipulihkan dalam kejohanan dunia pada tahun 1954,
Mercedes-Benz memperkenalkan W196 yang canggih, yang bercirikan inovasi seperti injap desmodromik dan suntikan bahan api
serta juga pembuatan badan yang diperkemas dan terlitup. Mercedes
memenangi kejohanan pemandu selama dua tahun, sebelum menarik diri
daripada semua sukan bermotor akibat Bencana Le Mans 1955.
[sunting] 'Garagistes' (1959 - 1980)Perkembangan teknologi utama yang pertama, pengenalan semula kereta berenjin tengah oleh Cooper's (mengikuti jejak pempeloporan Auto Union oleh Ferdinand Porsche pada 1930-an), yang berevolusi daripada rekaan Formula Tiga yang berjaya daripada syarikat tersebut, berlaku pada 1950-an. Jack Brabham dari Australia yang menjadi Juara Dunia pada musim-musim 1959, 1960 dan 1966, membuktikan kecanggihan rekabentuk baru tersebut. Menjelang musim 1961, kesemua pasukan yang bertanding beralih kepada kereta berenjin tengah.
Juara Dunia yang pertama dari United Kingdom World Champion ialah Mike Hawthorn, yang memandu kereta Ferrari untuk merangkul gelaran tersebut pada musim 1958. Bagaimanapun, apabila Colin Chapman menyertai F1 sebagai pereka rangka kereta dan kemudiannya pengasas Team Lotus, warna hijau kereta lumba British mula mendominasi pertandingan F1 bagi sedekad yang seterusnya. Antara Jim Clark, Jackie Stewart, John Surtees, Jack Brabham, Graham Hill, dan Denny Hulme, pasukan British dan pemandu dari negara Komanwel memenangi 12 kejohanan dunia antara 1962 dan 1973.
Pada musim 1962,
Lotus memperkenalkan sejenis kereta dengan rangka monokok helaian
aluminium sebagai ganti kepada rekaan bingkai ruangan yang biasa. Ini
terbukti sebagai kejayaan teknologi paling cemerlang sejak pengenalan
kereta berenjin tengah. Pada musim 1968, Lotus mengecat keretanya dengan warna seragam Imperial Tobacco, lalu mempelopori penajaan kepada sukan ini.
Daya turun (
downforce) aerodinamik lambat-launnya makin
dipandang berat dalam rekabentuk kereta sejak munculnya aerofoil pada
akhir 1960-an. pada akhir 1970-an Lotus memperkenalkan aerodinamik
"kesan bumi" (
ground effect) yang memeberi daya turun yang amat kuat dan banyak meningkatkan kelajuan membelok (meskipun konsep ini pernah digunakan oleh Chaparral 2J panduan Jim Hall
pada 1970-an). Oleh sebab daya aerodinamik aamt kuat sekali menekan
kereta pada permukaan landasan, ada sesetengah kereta yang menanggalkan
spring dalam suspensinya dan menggantikannya dengan ketulan aluminium
pejal untuk meminimumkan perubahan dalam ketinggian pemandu akibat
perubahan drastik dalam daya turun dari kelajuan rendah ke kelajuan
tinggi, inipun bergantung segalanya kepada tayar bagi mana-mana amaun
kecil perlindungan dalam kereta dan pemandu dari apa-apa kelaurbiasaan
dalam permukaan jalan.
[petikan diperlukan]Pengasasan Fédération Internationale du Sport Automobile (FISA) pada tahun 1979 mencetuskan perang FISA-FOCA, apabila FISA dan presidennya Jean-Marie Balestre kerap berselisih dengan Persatuan Pembina Kereta Formula Satu mengenai keuntungan siaran televisyen dan peraturan teknikal.